0
No products in the cart.
0
No products in the cart.
0
No products in the cart.
0
No products in the cart.

Συσχέτιση κατάθλιψης με τη νόσο του καρκίνου του μαστού

Home / Άρθρα / Συσχέτιση κατάθλιψης με τη νόσο του καρκίνου του μαστού

Περιεχόμενα

Γράφει η Έφη Κατηρτζόγλου, M.Sc*.

Σχέση κατάθλιψης με τη νόσο του καρκίνου με έμφαση τον καρκίνο του μαστού των γυναικών.

Η κατάθλιψη αποτελεί στις μέρες μας ένα συχνό φαινόμενο που επηρεάζει το 10% του πληθυσμού παγκοσμίως1. Αποτελεί μια νόσο που δύναται να επιφέρει σημαντικές επιβαρυντικές αλλαγές στη λειτουργικότητα ενός ατόμου καθώς παρουσιάζει έναν σημαντικό αριθμό συμπτωμάτων όπως διαταραγμένο ύπνο-αυπνία, απώλεια όρεξης,   κόπωση, κακή συγκέντρωση, ψυχοκοινωνικές αλλαγές, αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, μειωμένα συναισθήματα αυτοεκτίμησης, μειωμένη σεξουαλική ορμή, απώλεια ενδιαφέροντας συμμετοχής σε δραστηριότητες και κάποιες φορές αν το άτομο διανύει μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο ακόμη και αυτοκτονικό ιδεασμό.

Αυτό που διαχωρίζει τη φυσιολογική λύπη από τη κατάθλιψη είναι η διάρκεια της και ότι τα προαναφερόμενα συμπτώματα είναι αρκετά έντονα στη περίπτωση που ένα άτομο βιώνει κατάθλιψη.

Τα αίτια της εμφάνισης κατάθλιψης παρουσιάζουν μια ποικιλομορφία. Γενετικοί, βιολογικοί, ψυχοκοινωνικοί παράγοντες καθώς και το φύλο είναι κάποιες από τις αιτίες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου.

Στο παρόν κείμενο θα σταθούμε σε μια σοβαρή για τη ζωή ενός ανθρώπου ιατρική διαταραχή, στη νόσο του καρκίνου, και πως αυτή συμβάλλει στην εμφάνιση ή επιδείνωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης. Ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες μετά τις καρδιοαγγειακές παθήσεις1.

Ο καρκίνος εκτός από ιατρική ασθένεια διαπιστώνουμε ότι αποτελεί ένα σημαντικό στρεσογόνο γεγονός της ζωής ενός ατόμου που είναι απειλητικό για τη ζωή του και επηρεάζει ιδιαίτερα  τις πιθανότητες εμφάνισης της κατάθλιψης. Σε συνδυασμό  με τα γεγονός αυτό και δεδομένου ότι η κατάθλιψη είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες1σε αντίθεση με τους άνδρες αρκετές έρευνες παρουσιάζουν τα δεδομένα της στενής συσχέτισης της κατάθλιψης με τη νόσο του καρκίνου και ιδίως στον γυναικείο εκείνο πληθυσμό που βρίσκεται αντιμέτωπο με τον καρκίνο του μαστού.

Μέσω της κριτικής ανασκόπησης ερευνών και άρθρων από την επιστημονική κοινότητα προκύπτει ότι η διάγνωση του καρκίνου αποτελεί ένα ιδιαίτερα απειλητικό για τη ζωή γεγονός που επιφέρει έντονο στρές και άγχος ιδιαίτερα τη περίοδο της πρώτης διάγνωσης αλλά και μετέπειτα κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ιδίως των χημειοθεραπειών.

Ωστόσο ναι μεν η κατάθλιψη έχει συχνή εμφάνιση σε άτομα που αντιμετωπίζουν τη νόσο του καρκίνου αλλά και  μια ιδιαίτερη συμπτωματολογία σε σχέση με τα άτομα που δε πάσχουν από καρκίνο προερχόμενη πολλές φορές και από βιολογικά αίτια1.Επιπρόσθετα μέσα από ποίκιλες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί διαπιστώνεται ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με καρκίνο που φτάνει το 25-30% της εμφάνισης της νόσου κατάθλιψης. Παρατηρείται ότι στη περίπτωση του καρκίνου είναι δύσκολο τα εφαρμοσθούν τα ίδια κριτήρια για τη διάγνωση της κατάθλιψης καθώς συμπτώματα της όπως κόπωση, απώλεια βάρους και ανορεξία ενδέχεται να είναι απόρροια της θεραπείας που λαμβάνει ένας ασθενής όπως για παράδειγμα όταν η θεραπεία του συμπεριλαμβάνει τη χημειοθεραπεία.

Ένα ακόμη εύρημα των εν λόγω μελετών2,3είναι ότι ύπαρξη κατάθλιψης ενδέχεται να επηρεάσει την εξέλιξη της πορεία της νόσου του καρκίνου αλλά και ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη έχουν αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε συγκριτικά με αυτούς που δεν έχουν κατάθλιψη.

Παράλληλα διαπιστώνονται διαφορετικά ποσοστά κατάθλιψης ανάλογα με το τύπο καρκίνου, το στάδιο της θεραπείας και το χρόνο που παρήλθε από τη πρώτη διάγνωση.

Για παράδειγμα σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί3  παρουσιάζονται υψηλά ποσοστά κατάθλιψης στον παγκρεατικό, στοματοφαρυγγικό και καρκίνο του στήθους αλλά και εάν το στάδιο του καρκίνου είναι μεταστατικό καθώς και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης τον πρώτο χρόνο της διάγνωσης της νόσου.

Παρόμοια αποτελέσματα έδειξε και μια μετα-ανάλυση 58 μελετών που πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα ανάμεσα των χρονολογιών 1980 ώς 1994. Στην εν λόγω μελέτη σημειώνονται σημαντικές διαφορές ποσοστών κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο ανάλογα και εκεί με το τύπο του καρκίνου αλλά και το φύλο.

Κατάθλιψη-Καρκίνος μαστού

Στο σημείο αυτό θα σταθούμε στη νόσο του καρκίνου του μαστού καθώς αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή καρκίνου στον γυναικείο πληθυσμό με ποσοστό που αγγίζει την εμφάνιση του 1 στις 8 γυναίκες, μια νόσος που αυξάνεται με την ηλικία,αλλά και τον δεύτερο πιο συχνό τύπο  καρκίνου παγκοσμίως μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Αν ο καρκίνος του μαστού διαγνωστεί έγκαιρα υπάρχουν υψηλά ποσοστά αυτός να είναι ιάσιμος και να μην επανεμφανιστεί. Ωστόσο σε αυτή τη μορφή καρκίνου και  μέσα από πολλαπλές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί διαπιστώνονται υψηλά ποσοστά κατάθλιψης σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού ακόμη και χρόνια μετά τη διάγνωση3,4,5.Η συννοσηρότητα της κατάθλιψης με τη νόσο του καρκίνου του μαστού φαίνεται να είναι πιο συχνή. Τα αίτια της εμφάνισης κατάθλιψης σε αυτή τη κατηγορία ασθενών είναι περισσότερα και πιο πολυσύνθετα.

Η γυναίκα που νοσεί από καρκίνο του μαστού δεν είναι μόνο αντιμέτωπη με τη φύση της ασθένειας και των σωματικών διαταραχών που αυτή ενέχει αλλά ιδίως σε περίπτωση μαστεκτομής στην  απώλεια ενός σημαντικού μέρους του σώματος της, το στήθος που κοινωνικά συμβολίζει τη σεξουαλικότητα- θυλυκότητα της αλλά και τη μητρότητα. Για αυτή τη κατηγορία ασθενών, φαίνεται ότι ιδίως εάν απαιτηθεί , η λύση της μαστεκτομής αποτελεί μια τραυματική εμπειρία και οι ψυχολογικές αντιδράσεις σε αυτή τη μορφή θεραπείας είναι έντονες. Τρείς έρευνες4που έχουν πραγματοποιηθεί σημειώνουν τα υψηλά ποσοστά κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού με ποσοστό που αγγίζει το 32,8% και ότι το ποσοστό έχει αύξουσα πορεία εάν υπάρξει υποτροπή της νόσου ή συνιστώμενη θεραπεία είναι η μαστεκτομή.

Κάποιες συμπερασματικές σκέψεις

 Αν και βιβλιογραφικά υπάρχει μικρός αριθμός ερευνών που να συμπεριλαμβάνει όλες τις παραμέτρους της εμφάνισης κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο όπως στάδιο και τύπο καρκίνου, φύλο, χρονικό διάστημα από τη πρώτη διάγνωση και κυρίως μια ψυχιατρική εκτίμηση της/του ασθενούς προ της περιόδου εμφάνισης της νόσου ωστόσο φαίνεται η ύπαρξη  του καρκίνου σε ένα άτομο αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό παράγοντα για την εμφάνιση της κατάθλιψης καθώς και  να επηρεάσει  τη λειτουργική  ικανότητα αλλά και τη ψυχική ανθεκτικότητα του.

Συμπεραίνουμε ότι η  διάγνωση του καρκίνου είναι ικανή να επηρεάσει την εμφάνιση της κατάθλιψης είτε λόγω της ίδιας της ύπαρξης του καρκίνου στη ζωή ενός ατόμου και των σταδίων θεραπείας που έχει να ακολουθήσει και της εγρήγορσης που απαιτείται να έχει είτε λόγω της αναγκαιότητας να αναθεωρήσει τα δεδομένα της ζωής που είχε προτού διαγνωσθεί με καρκίνο.

Καταλήγουμε ότι ο καρκίνος σαν ασθένεια χρειάζεται μεγάλο ψυχικό απόθεμα να έχει το άτομο για να ανταπεξέλθει ψυχολογικά  στις θεραπευτικές διαδικασίες που κατά περίπτωση πάντα απαιτούνται αλλά και στη καθημερινότητα του καθώς η νόσος ενέχει πολλές πιθανότητες να μειώσει τη λειτουργικότητα του και παρατηρείται ότι η ύπαρξη κατάθλιψης ενέχει τη πιθανότητα να επιβαρύνει τη κατάσταση της υγείας του. Τέλος γίνεται λόγος και επισημαίνεται 1,2  ότι η  κατάθλιψη ενδέχεται να αποτελεί  μια πιθανή αντίδραση των ανθρώπων που νοσούν.

Συγκεφαλαιώνοντας και συνυπολογίζοντας τη στενή σχέση που διαφαίνεται να έχει ο καρκίνος με την  εμφάνιση της κατάθλιψης συμπέρασμα που προέκυψε μέσα από τα αποτελέσματα ενός σημαντικού αριθμού  ερευνών κρίνουμε απαραίτητο στο σημείο αυτό να τονίσουμε τη σημασία της ύπαρξης ενός εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού.

Ενός εξειδικευμένου προσωπικού που θα πλαισιώνει τον ασθενή που νοσεί από καρκίνο από τη πρώτη μέρα της διάγνωσης ως τη μέρα που θα αναρρώσει  πλήρως ή σε περίπτωση που δεν είναι ιάσιμος ο καρκίνος μέχρι τη μέρα που θα αποβιώσει παρέχοντας του παρηγορητική φροντίδα  με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του και ανακούφισης των συμπτωμάτων του καρκίνου και της κατάθλιψης .

Κρίνεται αναγκαίο από τη πρώτη κιόλας μέρα της διάγνωσης ο ασθενής να αξιολογηθεί εκτός από ιατρικής σκοπιάς και ψυχολογικά. Η ψυχολογική αξιολόγηση του και η πιθανή διάγνωση μιας ψυχολογικής, συναισθηματικής φύσεως διαταραχής όπως είναι η κατάθλιψη απαιτεί  το εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό που θα πλαισιώσει τον ασθενή στη διαδρομή της θεραπείας του να συμπεριλαμβάνει και την ύπαρξη διασυνδετικού ψυχίατρου έτσι ώστε να γίνεται η σωστή ψυχιατρική διάγνωση και όπου απαιτείται όπως στη περίπτωση της συννοσηρότητας του καρκίνου με τη κατάθλιψη σωστή  παρέμβαση φαρμακευτική και κυρίως ψυχοθεραπευτική για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης που βιώνει ο ασθενής.

Εν κατακλείδι, σοβαρά νοσήματα όπου συγκαταλέγεται και ο καρκίνος και επηρεάζουν τη ζωή ενός ατόμου και δύναται να  πυροδοτήσουν την εμφάνιση κατάθλιψης είναι αναγκαίο να διασφαλίζεται μια πολύπλευρη  ιατρική αλλά και ψυχοθεραπευτική στήριξη του και αντιμετώπιση.

 

  1. Βιβλιογραφικέςαναφορές

1.Η.Smith (2015). Depression in cancer patients: Pathogenesis, implications and treatment. Oncology Letters. 9(4):1509-1514.

2.R. Caruso et al., (2017). Depressive spectrum disorders in cancer: Diagnostic issues and intervention. A critical review. Curr Psychiatry Rep. 19(6):33.

  1. M. Massie. (2004). Prevalence of Depression in patients with cancer. JNCI Monographs. 32:57-71.
  2. K. Tsaras et al., (2018). Assessment of depression and anxiety in breast cancer patients: Prevalence and associated factors .Asian Pac J Cancer Prev. 16(6):1661-1669.
  3. E. Fradelos et al. (2017). Psychological distress and resilience in women diagnosed with breast cancer in Greece. Asian Pac J Cancer Prev.18(9): 2545-2550.

*Βιογραφικό: Η Έφη Κατηρτζόγλου είναι απόφοιτη του (B.Sc.) Παντείου Πανεπιστημίου με μεταπτυχιακές σπουδές (M.Sc.) στην Ιατρική Σχολή Θεσσαλίας. Έχει εκπαιδευτεί στη μέθοδο Γκεσταλτ σε ομάδες γυναικών με καρκίνο, ενω ακολούθησε διετή συνεργασία στο Κ.Ε.Θ.Ε.Α. Ολοκλήρωσε σπουδές Συνθετικής Συμβουλευτικής στο Ψυχολογικό Κέντρο Χανίων, ενώ είναι εκπαιδευόμενη του προγράμματος Συνθετικής Ψυχοθεραπείας της European Association of Integrative Counseling & Psychotherapy. Εργάζεται ως ιδιώτης στην Αθήνα και συνεργάζεται με το Ψυχολογικό Κέντρο Χανίων από το 2017.

Για εγγραφές

Για απορίες

Δείτε τα βιβλία μας

Βρες τον Θεραπευτή σου

error: Το περιεχόμενο προστατεύεται !!